Herkese selamlar. Bu yazımın konusu Asyalı MMO firmaları ve Asya’nın MMO sektörüne olan etkisi olacak. Belki fark etmişsinizdir uzakdoğu firmaları ve onların oyunları MMO dünyasını domine etmekte. Peki bu başarı nerden geliyor, bir bakalım.
Öncelikle neden Asyalı şirketleri seçtiğim ile başlamak istiyorum. Bildiğiniz gibi MMO sektörü her geçtiğimiz gün biraz daha gelişmekte. Piyasaya çıkarılan oyunlar üç ana başlıkta toplanıyor. Bunlar AAA dediğimiz en üst standartlarda milyon dolarlar harcanarak yapılanlar, orta segment oyunlar ve sadece belli kitleye hitap edebilecek vasat oyunlar. Asyalı şirketler işte bu üç farklı türde de de boy göstermekte ve kendileri şu an için MMO piyasasının kuşkusuz tek hakimi. Stratejileri ise ortak ; birkaç farklı özellik ekleyerek yeni bir MMO yapmak. Tabii ki aralarında kaliteli yapımlara imza atanlar da yok değil fakat birkaç firmadan öteye pek geçemiyor. Peki nasıl bu kadar ünlendi bu çekik gözlü abilerimiz ve ne ara çekirge sürüsü gibi oldular; bir bakalım.
En önemli faktörlerden biri kuşkusuz ki yüksek ve genç nüfuslu uzakdoğu ülkeleri. Belki de ilk multiplayer oyunlardan bu yana bu işi en çok ciddiye alanlar hep uzakdoğulu gençler olmuştur. Bu ülkelerde geçimini internet üzerinden yaptığı işler ile karşılayan pek çok insan var. Bu işlerin belki de en eğlencelisi olan oyun sektörü ise bizi ilgilendiren taraf. Şüphesiz ki bu işlere doğuştan yeteneği olan uzakdoğulu gençler ilk zamanlarda bu işi bir eğlence olarak görmekteydi. Ne zaman ki bu iş paraya döküldü o zaman mertlik bozuldu. E-spor ile başlayan bu işe oyun içi karakter-eşya alım satımı da eklenince oyun oynamayı, para kazanmak ile aynı çizgide gören gençlerin sayısı çoğaldı. Gelir dağılımı düşük olan bu ülkelerde kolay para kazanmak inanın tahmin edebildiğinizden daha önemlidir. İşte bunlarla birlikte bu MMO dünyasına bir yığılmaya neden oldu. Nüfusu Çin ile birlikte milyarlar ile ölçülen bu ülkelerde bir sektöre ilgi olması demek de o sektörün olabildiğince çabuk gelişebileceği anlamına geliyor. MMO oyunlarına doğan bu açlık birçok firmanın iyi yada kötü oyunlar ile çıkış yapmasıyla her geçen gün büyümeye başlamış oldu ki bu büyüme günümüzde de hızla devam etmekte.
Asyalı şirketlerin sektördeki bu yerinin bir diğeri nedeni ise benimsedikleri ücretlendirme modeli diyebiliriz. Bir MMO oyunun büyümesi için herşeyden önce uzakdoğu da oynanması gerekir, bu bugün bile kabul gören bir tezdir. Gelir dağılımı düşük olan uzakdoğu ülkelerinde bir oyunu oynatmak için öncelikle iyi bir fiyat belirlemeniz gerekiyordu. Firmalar ise çözümü oyunları tamamen free-to-play yapmakta buldular. Bu sayede de günümüzde çok fazla kullanılan bu F2P oyun modelinin temelleri atılmış oldu. Olay şu: Mümkün olduğunca çok fazla oyuncuyu oyuna çekmek ve onların bir kısmına çok da yüksek fiyata sahip olmayan ürünler satmak. Oyununuz ne kadar çok insan tarafından oynanırsa aralarında para vermeye hevesli olanların oranı da o kadar artar. Bu şekilde şu an mobil oyunları bile ele geçirmiş olan ‘’oyun içi dükkan’’ gelir modeli ortaya çıktı. Oyunlar ücretisiz olarak sunuluyor fakat insanlara oyunda bir yerlere gelebilmek için para harcamak neredeyse zorunlu kılınıyordu. Tabi ki bazı şirketler bu oyun içi marketlerde sadece oyuna kozmetik açıdan etki eden ürünler satıyordu fakat bu firmaların sayısı ya azınlıkta kalıyor ya da bir süre sonra onlar da bu eşya dayatma işine geçiyordu. Demek istediğim şudur ki halen olduğu gibi ilk zamanlarda da birçok Asya kökenli şirket F2P oyun modelini benimsemesi ile ünlü olmuştu. Asyalı oyuncular oyunların başında saatlerini geçirerek bu işten para kazanıyor, beceriksiz olarak görülen Avrupa ve Amerikalı kitle ise uzakdoğulu kardeşlerini yakalayabilmek için bu oyun içi dükkanlara abanıyordu. bu kısmın doğru olduğuna emin misin? Çekik gözlü arkadaşlar ile kitlesini arttırıp oyunu duyururken, diğer ülkelerden gelenlerin oyun içi dükkana saçtıkları paralar ile de zengin oluyordu. Bunu görenler boş durmadı tabii. Bu ücretlendirme modelini benimseyen birçok farklı firma piyasaya yepyeni oyunlar çıkararak hem kendilerinin hem de MMO sektörünün kaderini belirlediler ve belirlemeye de devam ediyorlar.
Konu Asyalı şirketler olunca hep uzakdoğulu oyunculardan konuştuk. Peki batı da durumlar nedir ? Batılı oyuncular neden bu oyunları oynadılar biraz da buna değinelim. Sizin de fark edebileceğiniz üzere Asyalı firmaların belirli bir MMO tarzı var. Kendileri çoğunlukla RPG türünde ve uzak doğu temalı oyunlar yapmakta. Uzakdoğu atmosferi, hoş çizimler, yeteneklerde kullanılan animasyonlar, uzakdoğu müzikleri gibi önemli etkenler her ülkeden oyuncuyu Asyalı şirketlerin MMO’larına çekmekte. Şimdiye kadar oynadığınız MMO oyunları bir gözden geçirdiğinizde neredeyse hepsinin bu saydığım özellikleri taşıdığını farkedeceksiniz. Asyalı firmalar da bunu farketmiş olacak ki senelerdir sundukları bu oyun tarzından vazgeçmek istemiyorlar. Uzakdoğu temalı oyunları ben de sizler kadar seviyorum fakat sürekli bu tarzı kullanarak çıkan kalitesiz yapımlar artık biraz sıkıntı yaratmaya başladı bence.
Gelelim uzakdoğunun bu işe yoğun olarak ilgi göstermesinin bir başka nedenlerine. Yazının başından beri Asyalı firmaların neden şu an bu kadar çoğunlukta olduğunu ve piyasayı domine ettiğini sizlere anlatmaya çalıştım. Hatırlarsanız uzakdoğu ülkelerinde kalabalık nüfustan ve kişi başına düşen gelirden bahsetmiştik. Ayrıntılı olarak bir de bu konuya değinmek istiyorum. Söylediğim gibi nüfus kalabalık ve insanlar çok az para aldıkları işlerde çalışmak mecburiyetinde kalabiliyor. Asyalı firmaların güçlü olduğu bir diğer nokta da çalışan sıkıntılarının olmaması. Batıdakinin aksine doğu ülkelerinde oyunun yapımcı ekibine çok az bir para düşüyor. Yani iş gücü diğer ülkelere göre oldukça düşük. Toplumda bu işi yapabilen insan sayısının çok fazla oluşu da ayrıca bir kolaylık sağlıyor şirketlere. Bir de ‘’replika’’ olayı var ki hiç sormayın. Her sektörde olduğu gibi oyun sektöründe de çakma işler ile ünleniyor Asyalı firmalar. Birbirinin neredeyse kopyası olarak birçok oyun piyasaya sürülüyor. Hani incelemelerimizde diyoruz ya ‘’ bu oyun şu oyuna çok benziyor’’ diye işte bu da oradan geliyor. Biraz farklı çizim ve animasyonlar, başka bir hikaye, biraz da müzik neredeyse aynı oyunu farklı bir isimle çıkarmaya yetiyor zaten. Oyunlara dikkatli bakıldığında ise aslında kurgunun ve dinamiklerin neredeyse aynı olduğu gözlemleniyor. Neyse ki 1-2 senedir bu tür yapımlar çok fazla görülmüyor, aslında yapılıyor ama belki de tutmadıkları için haberimiz olmuyor.
Uzakdoğu denilince akla gelen ilk şeylerden biri de animeler ve mangalardır. Asya da MMO sektörünün bir başka dilimini de animelerden yapılan oyunlar oluşturuyor. Alan geniş olunca içinde at koşturmakta da özgür kalıyorlar haliyle. Anime sektörü çok geniş olduğu için firmalar küçük telif hakkı ile bir animenin MMO’sunu kolayca yapabiliyor. Günümüzde çok fazla anime MMO’su bulunmuyor fakat şunu bilmenizi isterim ki bu iş Asya ülkelerinde oldukça popüler. Özellikle sevilen animelerin oyunları neredeyse her ay yapılıyor ve uzakdoğu ülkelerinde de azımsanmayacak bir kitle tarafından oynanıyor. Batıda pek ilgi olmadığı için midir bilinmez ama önemli birkaç yapım dışında Avrupa veya Amerika için oynanabilir anime MMO’su pek bulunmuyor. Bulunanları da yalnızca meraklıları oynuyor.
Biraz uzun oldu farkındayım fakat Asyalı firmaların MMO sektöründe nasıl geliştiklerine ve yapılarına bir bakmış olduk. Sizlere anlattığım birçok şey geçmişte olduğu gibi günümüz için de geçerli ve bu gidişle uzun yıllar daha geçerliliğini koruyacağa benziyor. Şimdi gelelim şu an uygulanan para kazanma politikasına. Bildiğiniz gibi birçok MMO öncelikle uzakdoğu ülkeleri için çıkıp belirli bir kitleye ulaştıktan sonra batıya giriş yapabiliyor. İşte şu an bu sektör bu şekilde işliyor. Asyalı bir firma oyununu tanıtıyor ve oynatmaya başlıyor. Eğer yapım sevilirse bunu batıya taşımaya karar veriyor ve batılı şirketlerden teklifler alıyor. Zaman zaman inanılmaz rakamlara ulaşan bu tekliflerden biri kabul edildiğinde ise oyunun Avrupa ve Amerika için geleceği duyuruluyor. Peki kim veriyor bu teklifleri ? Olayın bu yönünde devreye yayıncı firmalar giriyor. Birçok yayıncı Asya MMO pazarını yakından takip ederek beğenileceğini düşündüğü oyunları yayınlamak için firmalara başvuruyor. Telif haklarını aldıktan sonra da Asyalı bir oyun ekibi tarafından yapılan yapım bir başka yayıncı tarafından batıya getiriliyor. Yayıncı şirket ise oyunun ücretlendirme modeline bağlı olarak oyun üzerinden para kazanmaya çalışıyor. Bazen aylık ücret, bazen tek alımlık bir CD bazen de oyun içi mağaza. Bu döngü her neredeyse her yeni oyunda tekrarlanıyor ve biz oyunculara birçok farklı oyun Asya’dan batıya bu şekilde gelmiş oluyor.
Yazdıklarıma şöyle bir baktığımda biraz Asya düşmanı gibi göründüğümü hissettim. Aklınıza kesinlikle böyle bir şey gelmesin. Asyalı şirketlerin bu sektörü domine etmeleri aslında çok da kötü bir durum değil. Aslında bu sayede biz oyuncular birçok farklı oyun ile tanışıyor ve MMO’ları sevmeye de usanmadan devam edebiliyoruz. İşini gerçekten en iyi şekilde yapan ve sektöre gerçekten üst sınıf yapımlar ile hizmet etmiş birçok Asyalı oyun firması bulunmakta.
Hep Asyalı şirketlerin piyasadaki yerlerinden bahsettik. Oyunu yapan şirketler genelde farklı yayıncılar ile anlaştığı için Asyalı firmaların isimleri pek de tanıdık olmuyor. Fakat birkaç şirket var ki onları neredeyse bilmeyen yok. Bakalım oyun sektörüne kimler hangi oyunlar ile hizmet vermiş,
NCSoft
Asyalı şirketler arasında yakından tanıdığımız NCSoft 1997 yılında kuruldu. İlk oyunu olan Lineage ile büyük çıkış yapan firma şuan başarısının büyük bölümünü de bu oyuna borçludur. Aynı başarıyı Lineage II ve City of Heroes ile devam ettiren NCSoft 2005 yılında Guild Wars serisine hayat vererek şu an ki MMO sektörünün yapıtaşlarından biri olmayı başarmıştır. Günümüzde Aion, Blade & Soul, Guild Wars serisi, Lineage serisi gibi büyük oyunları da bünyesinde barındırmaktadır. Ayrıca geçtiğimiz aylarda WildStar adında yeni bir oyun duyurarak iddalı yükselişlerine devam etmek istediklerini bir kez daha ortaya koymuş oldular.
Nexon
Sektörüm önde gelen isimlerinden bir başkası olan Nexon 1994 yılında Kore’de kurulmuştur. İlk adam akıllı yapımları olan MapleStory birçok ülkede büyük patlama yapmış ve 3 ayrı kıtanın yanında 7 farklı ülke için de lokalizasyonu yapılmıştır. Nexon elde ettiği gelirler sonucu birçok farklı türde oyun yayınlayarak başarısını tek düzelikten kurtarmış ender firmalardandır. Nexon’un günümüzde bilinen oyunları ; Maple Story, Sudden Attack, Mabinogi, Dungeon Fighter, Vindictus, Dragon Nest, EVE, Zone 4, WarRock, Combat Arms, Atlantica Online ve Dragonica’dır. Ayrıca Shadow Company isimli bir oyunu da 2013 yılında bizlerle olacaktır.
Square Enix
Japonyanın en eski oyun yapımcı ve dağıtıcı firmalarından olan Square Enix 1975 yılında kuruldu. Firma birçok farklı işte başarılı olmayı başardı. Daha çok konsol oyunları geliştiren Square Enix şaheserlerinden olan Final Fantasy serisi ile tanınmakta. Firmanın adeta girmediği işe oyun yapmadığı platform yok diyebiliriz. Şimdilerde yeni bir MMORPG oyunu olacak olan Final Fantasy XIV ile meşguller.
Bunlar dışında birçok MMO yapımcısının ya da yayıncısının da Asya ülkelerinde ofisleri bulunmakta. Fakat olan için uzakdoğu pazarının misafirleri demek daha doğru olacaktır. Yazının sonuna da böylece gelmiş olduk. Sizlere Asyalı oyun yapımcılarının MMO pazarını nasıl domine edebildiklerini ve şu an durumu elimden geldiğince anlatmaya çalıştım. Hepimiz öyle ya da böyle bir MMO ya kendimizi kaptırıyoruz fakat bir de madalyonun unutulmaması gereken diğer yüzü var. Umarım yazıdan keyif almışsınızdır. Bir başka makalede görüşmek üzere; hoşçakalın, oyunlar ile kalın.